Jak się odwołać od decyzji ZUS?

Decyzje wydawane przez ZUS dotyczą istotnych kwestii związanych z prawem do pobierania określonych świadczeń czy zobowiązaniami płatników wobec tej instytucji. 

Możliwości odwołania się od decyzji ZUS

W obowiązującym w naszym kraju systemie prawnym kwestie dotyczące ubezpieczeń społecznych, a zatem świadczeń emerytalnych, rentowych, zasiłków m.in. chorobowych, opiekuńczych czy pogrzebowych, a także odszkodowań wypłacanych w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, jak również opłacania składek i spraw z tym związanych są obsługiwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Podobnie jak urzędy administracji państwowej ZUS działając na podstawie Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w prowadzonych przez siebie sprawach wydaje decyzje, które są rozstrzygnięciem przesądzającym o zaistnieniu określonego stanu prawnego – np. przyznania albo odmowy świadczenia, ustalenia jego wysokości, cofnięcia czy wreszcie nakazania zwrotu lub uregulowania określonych zaległości w przypadku płatników składek. Zakres wydawanych decyzji jest bardzo szeroki i dotyczy wszystkich obszarów działania ZUS. Osoba, która jest adresatem decyzji, nie zawsze musi się zgadzać z jej treścią. W takim przypadku przysługuje jej prawo do złożenia odwołania, a także w konsekwencji zaskarżenia decyzji do sądu – wyjaśnia przedstawiciel kancelarii Radcy prawnego Wojciecha Chmuraka, specjalizującej się m.in. w Prawie pracy oraz Prawie ubezpieczeń społecznych.

Możliwość złożenia odwołania od otrzymanej decyzji przysługuje zarówno wówczas, gdy osoba, której ono dotyczy, nie zgadza się z merytorycznym rozstrzygnięciem w niej zawartym. Istnieje także możliwość odwołania w przypadku, gdy ZUS nie wydał decyzji, mimo tego, że miał taki obowiązek. Odwołanie od decyzji ZUS może być złożone w terminie miesiąca od jej otrzymania. W razie odwołania składanego z powodu niewydania decyzji termin wynosi dwa miesiące od daty złożenia przez skarżącego stosownego wniosku w danej sprawie. Należy pamiętać, że na każdym piśmie, w którym ZUS komunikuje podjęcie konkretnej decyzji, znajdują się wskazówki, co do terminów i trybu postępowania w przypadku jej kwestionowania.

Przeczytaj również: Na czym polega doradztwo prawne i kiedy jest potrzebne?

Warto zwrócić uwagę na to, że przekroczenie terminu uniemożliwia skuteczne odwołanie i wniosek złożony po terminie, zostanie odrzucony. Jego rozpatrzenie będzie jednak możliwe wówczas, gdy sąd uzna, że opóźnienie nastąpiło z przyczyn niezależnych od składającego – np. z powodu poważnej choroby oraz nie było zbyt duże. Okoliczności te są jednak w takich przypadkach badane indywidualnie, a ocena należy do składu orzekającego. Wraz z odwołaniem należy złożyć wniosek o przywrócenie terminu do jego złożenia, zawierający uzasadnienie. 

Przeczytaj również: Obsługa prawna nieruchomości. Na czym polega?

Procedura związana ze składaniem odwołania od decyzji ZUS

Odwołania od decyzji ZUS składa się do organu, który ją wydał. Wniosek powinien być sporządzony w formie pisemnej i dostarczony do siedziby ZUS za pośrednictwem biura podawczego funkcjonującego w tej instytucji – przyjmowanie wniosków zwykle odbywa się w sali obsługi interesantów – albo wysłany za pośrednictwem poczty. Dobrą praktyką jest występowanie o potwierdzenie odbioru odwołania od decyzji ZUS na kopii w przypadku dostarczania dokumentów do ZUS oraz wysyłania ich pocztą za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Istnieje też możliwość odwołania ustnego – podczas prowadzenia konkretnych czynności – co powinno być wpisane do sporządzanego protokołu. Po otrzymaniu odwołania ZUS weryfikuje zasadność wniosku. Jeśli uzna argumenty przytoczone przez składającego, może uchylić swą wcześniejszą decyzję albo wprowadzić do niej postulowane przez wnioskodawcę zmiany. Powinno to nastąpić w terminie 30 dni od daty złożenia odwołania. Jeżeli jednak ZUS podtrzymuje swe pierwotne stanowisko, to odwołanie jest przekazywane do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Przeczytaj również: Rola i zadania radcy prawnego w procesie mediacji

Rozpatrywaniem odwołania zajmują się co do zasady wydział ubezpieczeń społecznych lub połączony wydział pracy i ubezpieczeń społecznych sądu okręgowego. Istnieje jednak katalog spraw, które są rozpatrywane przez sądy rejonowe. Będzie tak w przypadku spraw o świadczenie rehabilitacyjne, wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub ustalenie stopnia niepełnosprawności, a także o zasiłek wyrównawczy, opiekuńczy, porodowy, macierzyński, rodzinny, chorobowy, pogrzebowy, jak również dodatków do zasiłku rodzinnego. Sąd rejonowy będzie także właściwy, gdy chodzi o sprawy związane z wypadkami przy pracy oraz chorobami zawodowymi. W jego gestii znajdują się ponadto kwestie związane ze świadczeniami z funduszu alimentacyjnego.

Treść odwołania składanego do ZUS w razie przekazania sprawy do sądu staje się równoważną pozwowi. Przy jego sporządzaniu trzeba więc pamiętać o umieszczeniu informacji na temat zaskarżanej decyzji oraz określenie, które jej elementy i w jakim zakresie są zdaniem skarżącego niezgodne z obowiązującymi przepisami oraz stanem faktycznym. Warto pamiętać, że przytoczone fakty muszą być poparte odpowiednim materiałem dowodowym – dokumentami, zeznaniami świadków czy w razie potrzeby opiniami biegłych.

W przypadku, gdy wyrok sądu nie będzie satysfakcjonował skarżącego, istnieje możliwość złożenia apelacji. Powinna ona być wniesiona w ciągu 2 tygodni od daty doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. Należy pamiętać, by w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku złożyć wniosek o sporządzenie jego uzasadnienia. Jeśli apelacja nie przyniesie oczekiwanych skutków, pozostaje jeszcze możliwość wystąpienia z kasacją do sądu najwyższego, kasacja przysługuje w pewnych kategoriach spraw. W takiej sytuacji powinna ona być złożona w ciągu dwóch miesięcy od uzyskania wyroku z uzasadnieniem.