Od kiedy działa baza REGON i jakie dane można tam znaleźć?

REGON to akronim od słów Rejestr Gospodarki Narodowej. Mimo tego, że w polskim porządku prawnym funkcjonuje kilka innych zbiorów, to nic nie wskazuje na to, by REGON miał niebawem przejść do historii. Jakie dane można znaleźć w tym rejestrze i kto może z nich korzystać?

Co trzeba wiedzieć o bazie REGON?

Warto zastanowić się nad tym, dlaczego władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej chciały stworzyć taki indeks w gospodarce scentralizowanej, której daleko było do rozwiązań wolnorynkowych. Kluczową rolę odegrały tutaj kolejne plany pięcioletnie.

Kiedy istniał PRL, udało się przeprowadzić sześć takich reform, które przez władze państwa były przedstawiane jako kolejne skoki cywilizacyjne. Każda „pięciolatka” skupiała się na innym zakresie działań. Niektóre zaowocowały powstaniem nowej sieci dróg krajowych, a inne zwiększały potencjał państwa w zakresie rozbudowy przemysłu ciężkiego czy stoczniowego.

Każda taka inwestycja wymagała odpowiedniego zaplecza materiałowego. Właśnie w tym miejscu kluczową rolę miał odegrać Rejestr Gospodarki Narodowej, gdzie pojawiałyby się dane o tym, jak dane zakłady radzą sobie z wykonaniem swoich planów rocznych.

Trzeba pamiętać o tym, że były to lata, kiedy Europę dzieliła Żelazna Kurtyna, więc na pomoc zamożniejszych krajów na zachód od NRD raczej nie można było liczyć. Każde z państw Bloku Wschodniego musiało radzić sobie we własnym zakresie. Polacy wyszli ze słusznego założenia, że REGON dostarczy niezbędnych danych, dzięki którym kolejne „pięciolatki” nie będą już tylko życzeniami partii, ale realnymi, dobrze ukierunkowanymi działaniami.

Od kiedy działa baza REGON?

Pierwsze plany pojawiły się już w 1966 roku. Niestety, ale prace legislacyjne oraz dyskusje o ostatecznym kształcie bazy trwały tak długo, że ostatecznie udało się utworzyć Rejestr Gospodarki Narodowej dopiero w 1975 roku. Kluczowym aktem prawnym była Uchwała nr 199 Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w sprawie nadania numerów statystycznych jednostkom gospodarki uspołecznionej.

Początkowo każdy wpis w bazie REGON składał się z ciągu siedmiu cyfr. Ustawodawca dość szybko zdał sobie sprawę z tego, że tak krótki indeks grozi szybkim zapełnieniem się rejestru, w czym nieco dopomogła także reforma terytorialna, która wprowadziła w Polsce 49 województw. Ostatecznie zwiększono długość indeksu do dziewięciu cyfr.

W PRL-u wprowadzono jeszcze kilka zmian do Rejestru Gospodarki Narodowej. Nowelizacje pojawiały się kolejno w 1982 oraz w 1989 roku. Po transformacji ustrojowej największą innowacją, jaką przegłosował parlament, a która bezpośrednio wpływała na tę bazę, była Ustawa o Statystyce Publicznej, która weszła w życie w 1995 roku.

Obecnie REGON to jedna z baz otwartych, czyli taka, do której każdy z nas ma dostęp. Aby sprawdzić interesujący nas podmiot, można na przykład skorzystać z największej bazy firm w Polsce — ALEO.com — która oferuje dostęp do darmowej wyszukiwarki oraz danych, które są przedstawione w czytelnej, graficznej formie: https://aleo.com/pl/funkcje/baza-firm/wyszukiwarka-regon.

Można też szybko porównać je z informacjami z innych rejestrów, dzięki czemu użytkownik zyskuje dostęp do szeregu kluczowych informacji o kondycji danego przedsiębiorstwa lub stowarzyszenia rejestrowego czy fundacji.

Jakie informacje znajdują się w Rejestrze Gospodarki Narodowej?

Znaczenie tego indeksu z roku na rok jest coraz mniejsze. Obecnie o wiele częściej korzysta się na przykład z bazy NIP lub informacji z Krajowego Rejestru Sądowego. Nie oznacza to jednak, że REGON nie ma już żadnego praktycznego znaczenia. Wręcz przeciwnie.

Dzięki bazie REGON można dążyć na przykład do poznania struktury przedsiębiorstwa, czyli na przykład informacji o tym, ile osób zatrudnia dany podmiot gospodarczy. Odnajdziemy tam również dane teleadresowe oraz o formie prawnej i własnościowej.

Na podstawie informacji zgromadzonych w bazie REGON ustalimy też tak zwany rodzaj przeważającej działalności, a także ewentualne orzeczenia o zakończeniu funkcjonowania podmiotu lub podstawowe dane o wykreśleniu go z ewidencji. Jeśli wybrana działalność gospodarcza ma kilka siedzib w różnych województwach, to informacje o nich również znajdą się w tym rejestrze.

Wbrew obiegowej opinii, Rejestr Gospodarki Narodowej nie zawiera tylko i wyłącznie danych o działalnościach gospodarczych. Zgodnie z literą prawa korzystają też z niego fundacje, jednostki administracji publicznej (urzędy gmin, starostwa powiatowe, urzędy wojewódzkie) oraz stowarzyszenia rejestrowe.

Pokazuje to dość jednoznacznie, że mimo tego, że kluczową rolą bazy REGON jest obecnie gromadzenie danych w celach statystycznych, to jednocześnie jest to zbiór, z którego można „wyciągnąć” sporo informacji o wybranych podmiotach, które działają w Polsce.